کنتاکتور در تابلو برق چیست؟
کنتاکتور در تابلو برق در واقع کلیدی اتوماتیک است که با اعمال ولتاژ کنتاکت ها یا تیغه های آن تغییر وضعیت میدهند. این تغییر وضعیت نسبت به اینکه در ابتدا چگونه در مدار قرار گرفته بوده است ، و منطق سخت افزاری مورد انتظار از کنتاکتور در تابلو برق چیست انواع کاربرد این وسیله را مشخص میکند.
کنتاکتورها در واقع ساختمانی بسیار شبیه به رله دارند با این تفاوت که به گونه ای طراحی شده اند که در مدارهای با جریان و ولتاژ بالا مناسب برای بکار گیری باشند.
کنتاکتورها در گستره و اندازه‌های مختلفی موجودند. از کنتاکتورهای کوچک با ولتاژ ۲۴V DC که به سادگی در یک دست جا می‌گیرند و توانایی قطع تنها ۱ آمپر را دارند، گرفته تا کنتاکتورهای با پهنا (یا درازای) ۱ متر (یارد) با ولتاژهای چند کیلوولت و آمپراژ چند هزار آمپر. کنتاکتورها برای کنترل بارهای مختلف الکتریکی اعم از الکتروموتورها، بانکهای خازنی، مدارات روشنایی، گرمکن‌های الکتریکی و سایر تجهیزات الکتریکی استفاده می‌شوند.
ساختمان کنتاکتور در تابلو برق
این کلید از دو هسته به شکل E یا U که یکی ثابت و دیگری متحرک است و در میان هسته ثابت یک بوبین یا سیم پیچ قرار دارد،تشکیل شده است. وقتی بوبین به برق وصل میشود با استفاده از خاصیت مغناطیسی ،نیروی کششی فنر را خنثی میکند و هسته فوقانی را به هسته تحتانی متصل کرده باعث میشود که تعدادی کنتاکت عایق شده از یکدیگر به ترمینال های ورودی و خروجی کلید متصل میشود و یا باعث باز شدن کنتاکت های بسته کنتاکتور بسته کنتاکتور گردد.
در صورتی که مدار تغذیه بوبین کنتاکتور قطع شود ،در اثر نیروی فنری که داخل کلید قرار دارد هسته متحرک دباره به حالت اول باز میگردد.
اجزای تشکیل دهنده کنتاکتور در تابلو برق
کنتاکتور در تابلو برق از چهار قسمت اصلی تشکیل میشود. این قسمت ها عبارتند از :
تیغه قدرت
تیغه‌های هر کنتاکتور به دو بخش تقسیم میشود. تیغه‌های قدرت و تیغه‌های فرمان. وظیفهٔ اصلی تیغه‌های قدرت هدایت جریان اکتریکی پس از هر بار تحریک شدن بوبین از خود است. تیغه‌های فرمان نیز همانطور که از نامشان مشخص است برای استفاده در مدار فرمان به کار می‌رود. تیغه‌های فرمان به دو صورت نرمالی باز و نرمالی بسته بر روی بدنه کنتاکتور تعبیه شده‌اند. این تیغه‌ها پس از هر بار تحریک شدن بوبین تغییر وضعیت داده و به حالت عکس تغییر وضعیت میدهند.
سلونوئید یا سیم پیچ
سلونوئید یا سیم پیچ کنتاکتور در مدار فرمان ، همانگونه که در بالا نیز به آن اشاره شد ، یک هسته مغناطیسی سیم پیچی شده است که نیروی لازم را برای اتصال فیزیکی کنتاکتهای هادی الکتریسته فراهم می‌سازد.
قاب کنتاکتور در تابلو برق
این بخش، برای ایزوله کردن بخشهای هادی و خطرناک کنتاکتور و حفظ جان کسانی که با کنتاکتور سر و کار دارند، به کار می‌رود. جنس قاب کنتاکتور معمولاً از مواد عایق الکتریسیته مانند Bakelite، Nylon ۶ و پلاستیکهای سفت شونده در برابر حرارت است.
تیغه فرمان کنتاکتور در تابلو برق
تیغه‌های فرمان (آمپر پایین) نرمالی باز و نرمالی بسته می‌باشند که بالای بدنه کنتاکتور و یا در بعضی از مدل‌های آن در کنار بدنه کنتاکتور نصب می‌شوند و بدین ترتیب با هر بار تحریک شدن بوبین کنتاکتور، این تیغه‌ها تغییر وضعیت میدهند.
ارتباط بین بی متال یا رله حرارتی با کنتاکتور در تابلو برق
معمولاً برای حفاظت از بارهایی که به کنتاکتور بسته میشود از رله حرارتی یا بی متال استفاده میشود. این نوع رله‌ها در برخی از انواع کنتاکتور در تابلو برق بر روی بدنه تعبیه شده‌اند و در انواع دیگر به صورت اختیاری بر روی کنتاکتور بسته می‌شوند. اگر بار بسته شده به کنتاکتور جریانی بیش از حد مجاز از شبکه بکشد یا ولتاژ ورودی بجای سه فاز دو فاز بشودرله حرارتی عمل میکند و از صدمه زدن به بار الکتریکی جلوگیری می‌نماید.
موارد مصرف کنتاکتور در تابلو برق و مزایای آن نسبت به کلیدهای دستی صنعتی
مصرف کننده می تواند از راه دور کنترل می شود.
مصرف کننده میتواند از چند محل کنترل شود.
امکان طراحی مدار فرمان اتوماتیک برای مراحل مختلف کار مصرف کننده وجود دارد.
سرعت قطع و وصل کلید زیاد و استهلاک آن کم است.
از نظر حفاظتی مطمئن ترند و حفاظت مطمئن تر و کامل تری دارند.
عمر موثرشان بیشتر است.
هنگام قطع برق،مدار مصرف کننده نیز قطع می شود و به استارت مجدد پیدا میکند؛در نتیجه از خطرات وصل ناگهانی دستگاه جلو گیری می کند.
